کد مطلب:77549 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:119

خطبه 065-در آداب جنگ











و من كلام له علیه السلام

كان یقوله لاصحابه فی بعض ایام صفین

یعنی از كلام امیرالمومنین علیه السلام است كه می گفت از برای اصحابش در بعض روزهایی كه در صفین بود:

«معاشر المسلمین، استشعروا الخشیه و تجلببوا السكینه»

یعنی ای گروه مسلمانان! شعار و پیراهن خود سازید خشیت و خوف خدا را و قبای خود گردانید سكینه و آرام را، یعنی از خدا بترسید در مساهله در امر جهاد فی سبیل الله و ساكن و برقرار و مصمم شوید در جهاد.

«و عضوا علی النواجذ، فانه انبی للسیوف عن الهام»

یعنی بگزید بر دندانهای آسیا، از جهت اینكه گزیدن بر دندانها دوركننده تر است مر شمشیرهای خصم را از مغز سر. یعنی دندان بر دندان گذارید و تحمل طعن شمشیر را بر خود قرار دهید و مصمم قتال شوید با طیش و غضب، كه باعث زیادتی جرات شما می شود، در حمله بر خصم و غالب بر خصم می شوید و دور می گردانید از خود شمشیر دشمن را.

«و اكملوا اللامه و قلقلوا السیوف فی اغمادها قبل سلها»

یعنی تمام بگردانید زره كوتاه ناقص ظاهری را بر زره توكل بر خدا و بپوشید ورع توكل را با ورع حدید، تا اسباب منع از حرب و ضرب تمام گردد و حركت با صدا دهید شمشیرها را در غلاف بوده، پیش از كشیدن شمشیرها در وقت جنگ، یعنی برسانید

[صفحه 360]

صدای قعقعه ی اسلحه را به دشمن و آوازه ی مسلح و مكمل شدن از برای حرب را به گوش او برسانید، پیش از آنكه داخل در حرب شوید، تا دشمن با ترس و بیم و جبون شود و به مجرد اقدام شما به حرب او مغلوب و مقهور گردد.

«و الحظوا الخزر و اطعنوا الشزر»

یعنی به گوشه ی چشم نگاه كنید نگاه كردن به گوشه ی چشم را و نیزه بزنید نیزه زدن به اطراف و جوانب[1] را، یعنی به دقت تمام ملاحظه ی حال دشمن را بكن و غافل از دشمن مباش و بزن نیزه را به قوت و شدت. و این كلمات از قبیل تعالی جده است، كه از برای شدت و مبالغه است.

«و نافحوا بالظبا و صلوا السیوف بالخطا.»

یعنی بگیرید خصم را به طرف و دم شمشیر و برسانید شمشیر را به دشمن، به گام پیش گذاشتن، یعنی دوری از دشمن مكنید در حرب كه علامت جبن و خوف است، بلكه پا پیش گذارید و دشمن را به دم تیغ بگیرید كه برنده تر است و علامت مردی و شجاعت پا پیش گذاشتن است نه خود را دور گرفتن و به نوك شمشیر اشاره كردن.

«و اعلموا انكم بعین الله و مع ابن عم رسول الله، فعاودا الكر و استحیوا من الفر، فانه عار فی الاعقاب و نار یوم الحساب.»

یعنی بدانید كه شما مستعین و با مددید به مدد و یاری خدا و با امیری باشید مثل پسر عم رسول خدا كه در شجاعت نظیر ندارد، پس با آن مدد و یاور و با این امیر و سر عسكر، برگردید به سوی جنگ مكرر و رو نگردانید از حرب با هر یك و حیا و شرم نمائید از فرار، زیرا كه فرار ننگ است و عار در اعقاب و احفاد و اولاد شما و در روز شمار دوزخ است و نار از برای شما.

«و طیبوا عن انفسكم نفسا و امشوا الی الموت مشیا سجحا»

یعنی خوش سازید نفس شما را از هوا[2] و خواهش نفس شما و از طیب و خوشی نفس بروید به سوی مرگ و قتال، رفتنی بسیار آسان.

[صفحه 361]

«و علیكم بهذا السواد الاعظم. و الرواق المطنب. فاضربوا ثبجه»

یعنی لازم شوید به این سیاهی بزرگ عسكری و كفری و منفك نشوید، یعنی لشگر معاویه و لازم شوید به این گنبد و بارگاه با طناب كه خیمه ی معاویه باشد، پس بزنید به شمشیر میان او را، یعنی آنكه در میان او نشسته است كه معاویه باشد.

«فان الشیطان كامن فی كسره، قد قدم للوثبه یدا و اخر للنكوص رجلا»

یعنی پس به تحقیق كه شیطان عاصی از خدا مخفی نشسته است در طرف آن رواق، به تحقیق كه پیش داشته است دست را از برای برجستن و پس گذاشته است پا را از برای برگشتن. یعنی دست دراز كرده است به سلطنت اگر شما جبون باشید و پا پس كشیده است از برای فرار اگر شما دلیر باشید.

«فصمدا صمدا!»

یعنی قصد حرب كنید، قصد حرب كنید!

«حتی ینجلی لكم عمود الحق»

یعنی تا اینكه ظاهر شود از برای شما گرز گران حق كه نصرت و غلبه ی حق باشد بر باطل.

(و انتم الاعلون و الله معكم و لن یتركم اعمالكم.)[3].

یعنی و شما باشید بلند و مسلط بر آنها و فتح و نصرت خدا با شما است و ضایع نمی گرداند اعمال و مشقتهای عبادت جهاد شما را.

[صفحه 362]


صفحه 360، 361، 362.








    1. اصل: اطراف جوانب.
    2. اصل: شما از.
    3. محمد / 35.